در نظام بانکی و اقتصادی ایران سه نوع ارز وجود دارد؛ ارز مرجع (نوعی ارز دولتی )، ارز مبادله ای (نوعی ارز دولتی ) و ارز آزاد. تفاوت این سه در نحوه توزیع و قیمت آنها می باشد. تعاریف این سه نوع ارز عبارتند از:

• ارز مرجع، ارزی است که توسط دولت از طریق بانک ارائه می شد و نرخ آن به نسبت پایین تر از نرخ دو ارز دیگر می باشد با تلاش دولت دوازدهم در جهت یکسان سازی نرخ ارز دیگر اثری از ارز مرجع نخواهد بود.
• ارز مبادله ای برای واردات برخی از کالا ها با الویت واردات بالاتر توسط بانک مرکزی ارائه می شود و نرخ آن بیش تر از نرخ ارز مرجع بوده ولی اختلاف روشنی با ارز آزاد دارد.
• ارز آزاد که در صرافی ها یا از طریق دلالان ارز روزانه با نوسانات مختلف با قیمت بالاتر از دو ارز دیگر خرید و فروش می شود.

پروسه دریافت ارز مبادله ای همزمان با ثبت سفارش کالا در وزارت بازرگانی صورت می گیرد. زمانی که کالای وارداتی در سامانه ثبتارش و سامانه جامع تجارت ایران ثبت شود اطلاعات مجوز در بانک مورد نظر شما جهت دریافت ارز به صورت حواله مبادله ای یا ال سی درج می گردد و پس از آن بر اساس اولویت کالا می توان مدارک مورد نیاز را به بانک ارائه کرد. بانک با بررسی اسناد و اطلاعاتی در خصوص نوع ارز، مبدا و مقصد ارز، محل عرضه ارز، نرخ ارز مبادله ای و مذاکره با متقاضیان و کنترل تمامی اسناد در صورت موافقت، مدارک مربوط به تخصیص ارز مبادله ای و صدور گواهی ثبت آماری را به نمایندگان بانک عامل در مرکز مبادلات ارزی به صورت الکترونیکی ارسال می کند سپس بانک عامل کل مبلغ خرید ارز را از متقاضی دریافت کرده و از بانک مرکزی ارز مورد نظر را خریداری می نماید و آن را به بانک کارگزار خارجی انتقال می دهد. تمامی این مراحل و انتقالات به صورت الکترونیکی صورت می گیرد و در مرکز مبادلات ارزی نمایندگان بانک عامل فقط امور هماهنگی با بانک مرکزی، تامین ارز مربوطه از بانک مرکزی و تقاضاهای مورد نظر را بررسی می نمایند.